علت زخم :
یکی از اصول ارزیابی زخم بررسی و مشخص شدن علت ایجاد زخم است و برنامه درمانی بر اساس علت زخم در جهت ترمیم تنظیم خواهد شد.
بررسی علت زخم بر اساس :
- محل
- عمق و نقشه زخم
- تاریخچه بیمار
- زمان ایجاد زخم
نکته اساسی در بررسی زخم‌های اندامهای انتهایی شامل: 1. الگوی درد 2.محل 3.ظاهر بستر زخم 4. اطراف زخم می‌باشد.
عوامل مربوط به علت شناسی زخم
زخم فشاری :
- 1- عوامل بیماریزا: بیماریهایی که موجب محدودیت حرکتی می‌شوند و بافت نرم تحت فشار قرار می‌گیرد یا فشار بوسیله تجهیزات پزشکی به پوست وارد می‌شود.
2- محلهای پر خطر شامل : ساکروم –کوکسی – باتکس – برآمدگی استخوانی – تروکانتر – پاشنه
3- محلهای شایع : ساکروم و پاشنه و محل زیر تجهیزات پزشکی.
انواع تظاهرات کلینیکی: آسیب ایسکمیک (عدم خونرسانی) بصورت منطقه بنفش رنگ تا درگیری تمام ضخامت پوست نیز پیشرفت می‌کند و می توان (با تغییر رنگ پوست با فشار انگشت یا عدم تغییر رنگ در اثر فشار و وجود قرمزی در پوست) تخمین عمق تخریب بافتی را تشخیص داد.
- شکل زخم گرد یا نامنظم
- وجود تونل – اندرماین – سینوس
- پیشرفت زخم تا هیپودرم یا عضلات و استخوان و تاندون
- اطراف زخم بستگی به نوع و رنگ پوست قرمز یا سفت شدن و گرمی و یا ماتلینگ پوست را دارد.
درماتیت به دنبال بی‌اختیاری
1- عوامل بیماریزا: آسیب پوست در اثر خیس خوردگی پوست و خراش و حساسیت پوستی و عوامل پاتوژن
2- محل ها: باتکس – کوکسی – پرینه – اطراف مقعد، کشاله ران
3- انواع تظاهرات کلینیکی :
- ضایعات پخش و منتشر و قرمزی برگشت پذیر و بلانچبل
- ضایعه پتشی یا سطحی می‌باشد
- به قارچ نیز آلوده می‌شود و ضایعات بصورت راش‌های ماکولار و پلاک مانند و ضایعات دایره‌وار
درماتیت التهابی و تماسی
خیس خوردگی چین‌های پوستی و خراشیدگی مکانیکی
1- محل‌ها: مثل زیرپستان – زیر بغل – شکاف‌های پوستی
2- انواع تظاهرات کلینیکی: خطوط پوستی در چین‌های پوستی ایجاد می‌شود .
3- ضایعات سطحی پوستی
زخم های وریدی :
در این زخم‌ها برگشت وریدی پا بدنبال نارسایی دریچه های لانه کبوتری دچار اختلال شده ، باعث احتقان خون و فشار به بافت اطراف شده و سپس زخم ایجاد می‌گردد.
محل های شایع: بین قوزک پا و زانو در قسمت داخلی پا
در این زخم‌ها برگشت وریدی دچار مشکل شده و موجب فشار به بافت اطراف می‌شود و سبب ایجاد زخم می‌شود.
محل: اندامهایی انتهایی و قسمت میانی و بالای ساق پا و یا کنار قوزک پا و محلهای راه رفتن وجود دارد.
تظاهر بالینی :
1- زخم سطحی و قرمز و یا ممکن است ظاهر زخم ترکیبی از بافت قرمز و لایه نازک زرد رنگ و یا بیوفیلم باشد
2- زخم با ضخامت نسبی و ترشحات زیاد
3- اگر زخم شریانی نباشد پاگرم و با نبض خوب ABI>0/8
4- پوست اطراف : هموسیدرین (تجمع آهن تخریب شده از گلبول قرمز در پوست به رنگ تیره) – ادم – درماتیت بصورت قرمزی یا التهاب یا کراست یا پوسته پوسته (یا فلس مانند) است.
5- شدت درد با الویت کردن پا کمتر می‌شود .
زخم های شریانی
در اندامهای تحتانی اتفاق می‌افتد و با ایسکمی بافت همراه است و نتیجه آن نکروز اندام یا عدم ترمیم زخم است.
محل: نوک انگشت پا روی پا وزخم انتهای پا که ترمیم نمی‌شود.
تظاهر بالینی : زخم تمام ضخامت با لبه‌های منظم – رنگ پریده یا نکروتیک –معمولا با اگزودای کم –درد با فعالیت والویت کردن بدتر می‌شود و با استراحت و آویزان کردن بهتر می‌شود.
زخم نوروپاتی یا پای دیابتی:
در اثر آسیب به انتهای اعصاب حس مختل می‌شود و پا تغییر شکل می‌دهد و بسیار خشک می‌شود.
محل : کف پا و محلهای تماس با کفش
تظاهرات بالینی : زخم تمام ضخامت وممکن است همراه تونل یا آندرماین باشد –بستر زخم گرانوله یا همراه بافت نکروز است –عموما همراه کالوس – بدون درد وهنگام شب ممکن است دردناک شود.
پوسته پوسته شدن
پوست شکننده و لایه اپیدرم و درم جدا می‌شوند.
محل: ساعد و بازو یا اندام انتهایی ساق پا و یا در محلهای دیگر ظاهر می‌شود.
ظاهر زخم: سطحی و بین اپیدرم و درم می‌باشد –مانند فلپ پوستی با ضخامت نسبی که برداشته شده –پوست اطراف خونریزی دهنده و شکننده می‌باشد.
