پانسمان فوق جاذب چیست؟
پانسمان فوق جاذب با جذب و نگهداری مایعات منجر به کاهش نشت و جلوگیری از ایجاد مشکلات ذکر شده برای بیمار میشود و شانس ایجاد maceration را کاهش میدهد.
اگزودا نقش کلیدی در بهبود زخم بازی میکند اما مدیریت صحیح این ترشحات یکی از چالش های اصلی در درمان انواع زخم ها است.
در مواردی که ترشحات زخم بسیار زیاد است، لازم است تا پانسمان به طور مکرر تعویض شده و بیمار تحت نظر پرستار یا پزشک باشد که این موارد باعث ایجاد درد ، استرس و ناراحتی برای بیمار، ایجاد مشکلات بیشتر برای خانواده بیمار و البته افزایش بیش از حد هزینه های درمانی بیمار میشود.
همچنین مدیریت ضعیف و کنترل ناکافی اگزودا موجب ایجاد آسیب های بیشتر به بافت، نشتی و البته افزایش مدت زمان ترمیم زخم میشود که در نهایت باعث کاهش کیفیت زندگی بیمار میشود.
در این مقاله تاثیرات استفاده از پانسمان فوق جاذب زتوویت پلاس Zetuvit Plus Silicone Border را در درمان و مدیریت زخم بررسی میکنیم.
دلایل ایجاد التهاب
ترشح اگزودا در فاز التهابی inflammatory زخم رخ میدهد و نقش های مهمی در ترمیم زخم بازی میکند؛ از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فراهم کردن محیط مرطوب برای زخم
فعال کردن فاکتور های رشد؛ واسطه های ایمنی و البته سلول های ترمیم کننده بافت در سرتاسر زخم
فراهم کردن مواد مغذی مورد نیاز برای متابولیسم سلولی
بهبود فرایند دبریدمان اتولیتیک
به طور معمول در طول یک دوره ترمیم زخم، رطوبت موجود در بستر زخم نقش اساسی در کاهش شدت و مدت فاز تکثیر Proliferation زخم دارد که باعث افزایش سرعت بهبودی زخم میشود.
با این حال اگر این ترشحات به طور صحیح مدیریت نشوند میتوانند باعث ایجاد مشکلات بسیار زیادی برای بیمار و البته درمانگر شود که یکی از مهم ترین نتایج آن، تاخیر در فرایند بهبود زخم است.
این اتفاق معمولا به همراه maceration بافت اطراف زخم periwound ، باعث افزایش خطر عفونت زخم میشود. همچنین باعث افزایش نشتی و malodour زخم میشود که معمولا یکی از اصلی ترین نگرانی های بیماران است. یکی دیگر از موارد مهم در مدیریت طوبت زخم، جلوگیری از کم آب شدن و خشک شدن سلول ها است، زیرا این رطوبت میتواند باعث افزایش دبریدمان اتولیتیک، اپیتلازسیون مجدد و کاهش درد و ناراحتی بیمار میشود.
چگونگی ارزیابی میزان رطوبت مناسب برای ترمیم زخم
برای رسیدن به بهترین نتیجه درمانی، بیمار باید توسط یگ پزشک متخصص یا کارشناس زخم آموزش دیده ارزیابی شده و تلاش شود تا شرایط بیمار در یک وضعیت ایده آل، حفظ شود.
مواردی دیابت یا عدم خونرسانی صحیح به بافت که میتواند موجب طولانی شدن فرایند ترمیم زخم و مشکلاتی مانند عفونت که معمولا باعث افزایش بیش از حد اگزودا میشود تا حد امکان درمان یا کنترل شود و بستر زخم همواره در یک شرایط مرطوب نگه داری شود.
نظارت مداوم بر ترشحات باعث میشود تا در صورت بروز هرگونه مشکل یا ایجاد شرایط غیرعادی ، درمان لازم به سرعت برای بیمار انجام شده و از ایجاد شرایط وخیم تر برای بیمار جلوگیری میشود. ترشحات باید توسط یک فرد متخصص از نظر حجم، رنگ، غلظت و بو مورد بررسی قرار داشته باشد.
بررسی زخم قبل و بعد از استفاده از پانسمان یا انجام یک فرایند درمانی همواره یکی از بهترین روش ها برای ارزیابی تاثیر متد درمانی استفاده شده است. در صورتی که اگزودا از یک حدی غلیظ تر باشد شاید نیاز به استفاده از یک پانسمان جاذب تر و یا تعویض پانسمان با فاصله زمانی کمتر باشد. در صورتی که نشتی مشاهده میشود ولی غلظت ترشحات خیلی زیاد نیست، پانسمان هایی با قدرت حفظ و نگهداری بیشتر میتواند کمک کننده باشد.
ارزیابی و طبقه بندی صحیح ترشحات میتواند برای درمانگران بسیار چالش برانگیز باشد مگر اینکه از دستگاه های درمان فشار منفی بر پایه کانیستریا از وسایل فیستول یا استومی برای جمع آوری ترشحات زخم استفاده شود.
اگرچه در طول سالهای گذشته روش های محتلفی برای ارزیابی و یا طبقه بندی ترشحات معرفی شده است اما روش Falanga’s Wound Exudate Score یکی از محبوب ترین معیارها برای ارزیابی ترشحات زخم است و دلیل آن روش نسبتا ساده و کاربرد آسان در موارد کلینکی این روش طبقه بندی ۳مرحله ای است.
درجه بندی میزان ترشح زخم
سطح ۱
میزان کنترل ترشح: به طور کامل تحت کنترل است
مقدار ایجاد ترشح: بدون ترشح یا با حداقل میزان اگزودا
نوع پانسمان مورد نیاز: نیازی به استفاده از پانسمان های جاذب ترشح وجود ندارد و در صورتی که شرایط بالینی بیمار اجازه دهد، با تشخیص پزشک میتوان حتی تا ۱ هفته هم پانسمان را تعویض نکرد
سطح ۲
میزان کنترل ترشح: نسبتا تحت کنترل است
مقدار ایجاد ترشح: مقدار تولید اگزودا در حد متوسط است
نوع پانسمان مورد نیاز: نیاز به تعویض پانسمان هر ۲-۳ روز
سطح ۳
میزان کنترل ترشح: غیرقابل کنترل
مقدار ایجاد ترشح: مقدار تولید اگزودا بسیار زیاد است
نوع پانسمان مورد نیاز: در بعضی موارد لازم است پانسمان های جاذب استفاده شده به طور روزانه تعویض شود.
مدیریت صحیح رطوبت و ترشحات بستر زخم
استفاده از پانسمان فوق جاذب مناسب یکی از اصلی ترین روش های مدیریت اگزودا است اما موارد زیر هم باید در این مورد توجه باشد:
- نیازها و ترجیحات بیمار
- نوع بافت بستر زخم
- حجم اگزودا
- عمق زخم
- بوی ترشحات
- وجود عفونت یا بیوفیلم در زخم
- هزینه
- در دسترس بودن
- و دیگر ملاحظات و نیاز های بیمار که توسط پزشک ارزیابی میشود
پزشک یا درمانگر در طول مدت درمان و با توجه با مدت زمان و نوع درمان انجام شده و میزان پاسخ زخم به آنها، میتواند استراتژی های مختلفی برای درمان انتخاب کند.
محافظت از بافت اطراف زخم
وجود بیش از اندازه اگزودا در اطراف زخم و همچنین حضور آنزیم های پروتئولیتیک، مانند ماتریس متالوپروتئینازها MMP علاوه بر ایجاد تاخیر در ترمیم زخم، میتواند باعث ایجاد maceration در بافت های اطراف زخم شده و برای بیمار درد و ناراحتی مضاعف به همراه داشته باشد.
نظارت مداوم بر ناحیه دور زخم از جمله تغییر رنگ ( صورتی بافت سالم- سفید maceration و قرمز احتمال وجود عفونت) و البته استفاده از پانسمان یا دستگاه های مناسب با هدف دور نگه داشتن اگزودا از بافت سالم میتواند شرایط بافت اطراف زخم را به طور مناسب حفظ کند.
ریسک ایجاد تروما در حین تعویض یا استفاده از دستگاه های مختلف باید به حداقل برسد تا شرایط زخم بدتر نشده و همچنین از ایجاد آسیب به بافت سالم اطراف زخم جلوگیری میشود. استفاده از پانسمان هایی با قدرت چسبندگی کم یا محافظ اطراف زخم میتواند در این مسیر کمک کننده باشد.
در صورتی که در محل زخم تورم وجود داشته باشد، تولید اگزودا میتواند افزایش داشته باشد. شاید لازم به استفاده از تکنیک هایی مانند درمان به وسیله فشار Compression therapy یا تخلیه دستی مایع لنفاوی در بعضی بیماران (مثلا در زخم های وریدی) باشد.
افزایش کیفیت زندگی بیماران
حفظ و ارتقاء شرایط روحی و روانی بیمار میتواند باعث افزایش سرعت بهبود و ترمیم زخم در بیماران شود.ممکن است به دلیل نشت ترشحات یا وجود بو نامطبوع در محل زخم، بیماران با مشکلاتی مانند خجالت، ترس، اضطراب و البته گوشه گیری و تنهایی مواجه شوند.
اگرچه تعویض پانسمان فوق جاذب به طور مرتب میتواند احتمال ابتلا به عفونت را کم کند و یا از بروز مشکلاتی مانند تشکیل بیوفیلم جلوگیری شود، اما مراجعه به پزشک و درمانگر میتواند آرامش و حریم خصوصی بیمار را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد استرس برای بیمار شود. به همین دلیل فراهم کردن پشتیبانی روانی برای بیماران در ایجاد شرایط مناسب تر برای درمان زخم حیاتی است.
همچنین درمانگران باید از بروز مشکلاتی مانند از دست دادن پروتئین، برهم خوردن تعادل مایع و الکترولیت و مشکلات ناشی از چسبندگی پانسمان به زخم آگاه باشند و هرچه زودتر این مشکل توسط یک تیم درمانی متشکل از چندین متخصص درمان شود.
اهمیت انتخاب پانسمان صحیح
بسیاری از مشکلات ذکر شده با انتخاب پانسمان فوق جاذب مناسب و متناسب با شرایط بیمار میتواند برطرف شده و یا از به وجود آمدن آنها جلوگیری شود.
استراتژی های مدیریت رطوبت بستر زخم
وضعیت بستر زخم: بسیار خشک
استراتژی درمانی پیشنهادی:
انتخاب پانسمان با قابلیت حفظ رطوبت و یا مرطوب کننده برای قراردادن روی زخم
انتخاب مدل نازک تر یا کمتر جاذب پانسمانی که در حال حاضر استفاده میشود
کاهش تعداد دفعات تعویض پانسمان
وضعیت بستر زخم : ایده آل
استراتژی درمانی پیشنهادی:
حفظ وضعیت فعلی زخم با تغییر ندادن نوع پانسمان یا نوع پانسمان مورد استفاده
وضعیت بستر زخم : بسیار مرطوب
استراتژی درمانی پیشنهادی:
انتخاب مدل ضخیم تر تر یا جاذب تر پانسمانی که در حال حاضر استفاده میشود
انتخاب پانسمان های مخصوص زخم های با ترشح زیاد که میتوانند حجم بسیار زیادی از مایعات را جذب کنند
قرار دادن یک پانسمان با قابلیت جذب بیشتر بر روی پانسمان قبلی
افزایش دفعات تعویض پانسمان
در نظر داشتن استفاده از روش های درمانی دیگر مانند وکیوم تراپی
نتایج استفاده از پانسمان زتوویت
مشخصات یک پانسمان فوق جاذب ایده آل برای مدیریت اگزودا
جلوگیری از بروز نشتی
قدرت جذب بو
ظرفیت مناسب نگهداری ترشحات
حفظ ترشحات در هنگام استفاده از فشار درمانی یا دستگاه های آفلودینگ
حفظ شکل و ساختار پانسمان در طول استفاده و هنگام مواجهه با ترشحات و همچنین در هنگام جداکردن پانسمان از زخم
عدم ایجاد پاسخ های حساسیتی و آلرژیک در پوست
عدم ایجاد مانع برای انجام فعالیت های فیزیکی
وجود فاکتور های غیرفعال برای افزایش inflammation (مثلا متالوپروتئینازهای ماتریس)
قابل استفاده در هنگام استحمام
قیمت مناسب و سهولت تهیه از بازار
نقش پانسمان های پلیمری فوق جاذب
در آخرین راهنماهای منتشر شده توسط WUWHS، برای زخم های با ترشح زیاد، ۳ چالش اصلی مطرح شده است. استفاده از پلیمر های فوق جاذب SAP به دلیل فواید بسیار زیادی که دارند میتوانند این چالش ها را تا حد بسیار زیادی برطرف کنند.
چگونگی عملکرد پانسمان فوق جاذب در زخم های با ترشح بسیار زیاد
- بهینه سازی و حفظ رطوبت بستر زخم
نحوه عملکرد: کاهش فعالیت ماتریس متالوپروتئیناز
نگهداری و حفظ ترشحات تحت فشار
- محافظت از بافت اطراف زخم
نحوه عملکرد: جلوگیری از نشت
در بعضی از پانسمان ها از سیلیکون با هدف کاهش ریسک ایجاد آسیب به پوست در هنگام تعویض استفاده میشود
- مدیریت علائم و افزایش کیفیت زندگی بیمار
نحوه عملکرد: فراهم کردن یک بستر راحت و بدون ایجاد مزاحمت در فعالیت های روزمره
جلوگیری از نشت و جذب بو نامطبوع زخم
پانسمان های بر پایه مواد فوق جاذب میتوانند تا حد بسیار زیادی شرایط بالا را برای بیمار فراهم کنند. از این پانسمان ها میتوان به عنوان پانسمان اولیه یا ثانویه استفاده کرد. البته همانطور که ذکر شد بعضی از این پانسمان ها دارای یک لایه سیلیکون هستند که روند تعویض پانسمان را آسان تر میکنند.
همچنین استفاده از این نوع از پانسمان ها در زخم های مزمن میتواند فعالیت آنزیم ها و یون های مشکل زا در فرایند ترمیم زخم را محدود کرده و محیط ایده آل تری برای ترمیم سریع تر زخم فراهم کنند.
خرید پانسمان زتوویت Zetuvit
پانسمان زتوویت یک پانسمان یکبار مصرف و فوق جاذب است که میتواند برای زخم های با ترشح زیاد به عنوان پانسمان اولیه یا ثانویه استفاده شود. این پانسمان در سایز ۳ مختلف موجود است و ۱۰*۱۰ ، ۲۰*۲۰، ۱۰*۲۰ موجود است و میتوان از این پانسمان به همراه آنتی بیوتیک های موضعی استفاده کرد.
منبع: